Καπερνόπουλος Χάρης, ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΟΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑ Καλαμάτα

ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ

Τα λιπίδια του ανθρώπινου οργανισμού είναι η χοληστερόλη ( χρησιμεύει για τη σύνθεση των κυτταρικών μεμβρανών, των ορμονών των επινεφριδίων και των γονάδων και αποτελεί συστατικό της χολής που εκκρίνει το ήπαρ) και τα τριγλυκερίδια (χρησιμεύουν ως καύσιμη ύλη και ως αποθήκη ενέργειας στο λιπώδη ιστό).

Οι δυσλιπιδαιμίες είναι οι διαταραχές (ποσοτικές ή ποιοτικές) του μεταβολισμού των λιποπρωτεϊνικών σωματιδίων (LDL, χυλομικρά, HDL, VLDL) που μεταφέρουν τα λιπίδια στον οργανισμό.

ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΙΣ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΕΣ (Συνήθως υπάρχει γονιδιακό υπόβαθρο)

1.       Οικογενής υπερχοληστερολαιμία

2.       Μικτή υπερλιπιδαιμία

ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΕΙΣ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΕΣ

Αίτια δευτεροπαθούς δυσλιπιδαιμίας:

1.  1.  ΣΔ – Παχυσαρκία – Κατάχρηση οινοπνεύματος
2.  Υποθυρεοειδισμός
3. Χρόνια νεφρική νόσος – νεφρωσικό σύνδρομο
4.  Φάρμακα (αναβολικά, οιστρογόνα, κορτικοστεροειδή, κ.α. )

Καθορισμός ομάδας πληθυσμού για προληπτικό έλεγχο

·         Άνδρες άνω των 40 ετών και μετα – εμμηνοπαυσιακές γυναίκες

·         Άτομα με αθηροσκληρωτική νόσο ανεξάρτητα από την ηλικία ή με κλινικά ευρήματα ενδεικτικά δυσλιπιδαιμίας

·         Ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη ανεξάρτητα από την ηλικία

·         Ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο (eGFR <60 ml/min ή παρουσία λευκωματουρίας)

·         Άτομα με οικογενειακό ιστορικό πρώιμης στεφανιαίας νόσου

·         Άτομα με αρτηριακή υπέρταση

·         Άτομα με χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα (ερυθηματώδης λύκος, ρευματοειδής αρθρίτιδα, ψωρίαση , ή σύνδρομο επίκτητης ανοσοανεπάρκειας)

·         Ενήλικα άτομα που καπνίζουν

·         Ενήλικα άτομα με σεξουαλική δυσλειτουργία

·         Υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα με BMI > 27 kg/m²

·         Συγγενείς ατόμων με κληρονομικές διαταραχές των λιπιδίων

·         Παιδιά με κληρονομικό ιστορικό υπερλιπιδαιμίας ή καρδιαγγειακής νόσου ή άλλους παράγοντες κινδύνου

Συμπτώματα και σημεία της νόσου

Συνήθως, η δυσλιπιδαιμία δεν συνοδεύεται από εντυπωσιακά συμπτώματα (σιωπηλή νόσος) ή εμφανή σημεία στο ανθρώπινο σώμα και έτσι ύπουλα και αθόρυβα συνεχίζει για πολλά χρόνια τη βλαπτική της επίδραση στα αγγεία.

Μερικές φορές (κυρίως η πρωτοπαθής υπερλιπιδαιμία) συνοδεύεται από:

·         Ξανθελάσματα βλεφάρων,

·         Δερματικές εκδηλώσεις – εξανθήματα και

·         Γεροντότοξο (λεπτή άσπρη γραμμή κατά μήκος της περιφέρειας της ίριδας).

Όταν φθάσει η δυσλιπιδαιμία να συνοδεύεται από τη συμπτωματολογία της στηθάγχης, τότε έχει σχεδόν ήδη ολοκληρώσει το καταστροφικό της έργο.

ΠΩΣ ΜΕΙΩΝΕΤΑΙ Η ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ ΧΩΡΙΣ ΦΑΡΜΑΚΑ;

·         Η μείωση του βάρους του σώματος στα υπέρβαρα άτομα μειώνει την ολική χοληστερίνη και τα τριγλυκερίδια.

·         Επίσης πρέπει να γίνει αλλαγή του τρόπου ζωής και των διατροφικών συνηθειών και να ακολουθηθεί μια υγιεινή διατροφή. Η συστηματική σωματική άσκηση επίσης βοηθά σημαντικά μειώνοντας την « κακή» LDL – χοληστερίνη και κυρίως αυξάνοντας την «καλή» HDL – χοληστερίνη.

·         Περιορίστε τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε κορεσμένο λίπος, όπως λιπαρά κρέατα (αρνί, χοιρινό), ζαμπόν, μπέικον, λιπαρά τυριά , βούτυρο, μαργαρίνες, πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα, κρέμα σαντιγί, αβοκάντο, ξηροί καρποί, κύβοι ζωμού κότας, βοδινού και λαχανικών.

·         Περιορίστε τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε χοληστερίνη, όπως κρόκος αυγού, βούτυρο, κρέμα γάλακτος, εντόσθια, μυαλά, αρνί, γαρίδες, μύδια, αστακός, πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα, μαγιονέζα.

·         Συμπεριλάβετε στο διαιτολόγιό σας άπαχα ή ημιάπαχα γαλακτοκομικά προϊόντα (γάλα, γιαούρτι) άπαχα τυριά (άλιπη μυζήθρα, άλιπο ανθότυρο), όσπρια, ψωμί και δημητριακά ολικής αλέσεως, καθώς και φρούτα και λαχανικά.

·         Να κάνετε άσκηση περίπου μισή έως μία ώρα την ημέρα τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας (όχι λιγότερο από τρεις). Να προτιμάτε το γρήγορο περπάτημα, το ποδήλατο, την κολύμβηση, κ.λ.π.

·         Υπάρχουν επίσης τροφές εμπλουτισμένες με φυτικές στερόλες (γάλα, γιαούρτι, μαργαρίνη) που μπορούν να μειώσουν κατά 10 % την κακή LDL χοληστερίνη.

ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΠΩΣ ΧΟΡΗΓΕΙΤΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ;

Το κριτήριο για την έναρξη φαρμακευτικής αγωγής είναι κυρίως οι τιμές της LDL – χοληστερίνης και όχι η ολική χοληστερίνη ή η HDL – χοληστερίνη. Ο στόχος της LDL – χοληστερίνης καθορίζεται από τον προσδιορισμό του καρδιαγγειακού κινδύνου του ασθενούς και θα πρέπει πάντα να επιτυγχάνεται.

Σε μερικούς ασθενείς όμως, απαιτείται συνδυασμός με τη δίαιτα και φαρμακευτικής αγωγής, με στόχο την επιθυμητή ρύθμιση των λιπιδίων του αίματος.

Το υπολιπιδαιμικό φάρμακο πρέπει στις περισσότερες των περιπτώσεων, να χορηγείται σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ασθενούς.

Το φάρμακο δεν χορηγείται σε αντικατάσταση της δίαιτας, αλλά για συμπλήρωση του ευεργετικού της αποτελέσματος.

Συγχρόνως, θα πρέπει:

·         Να αποκτήσουν κανονικό σωματικό βάρος (απώλεια βάρους 10% σε 6 μήνες)

·         Να έχουν αυξημένη σωματική δραστηριότητα

·         Να σταματήσουν το κάπνισμα και

·         Να περιορίσουν την κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών.

Μειώνοντας τα επίπεδα χοληστερίνης του αίματος:

·         Ελαττώνεται ο κίνδυνος εμφάνισης στεφανιαίας νόσου και

·         Εμφράγματος του μυοκαρδίου,

·         Ελαττώνεται γενικά η θνησιμότητα από καρδιοαγγειακά νοσήματα αθηροσκληρωτικής αιτιολογίας.

Για κάθε 1% μείωση της χοληστερίνης έχουμε 2% μείωση του σχετικού κινδύνου εμφάνισης στεφανιαίας νόσου. Για κάθε 1% αύξηση της HDL έχουμε ελάττωση κατά 3% - 4 % του σχετικού στεφανιαίου κινδύνου.

Η ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΕΣ ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΑΙΤΑ.

Με τον όρο δίαιτα, εννοούμε την σωστή και υγιεινή διατροφή. Το άτομο με δυσλιπιδαιμία, θα πρέπει ισόβια να τροποποιήσει τις διατροφικές του συνήθειες ώστε να πετύχει:

1.       Περιορισμό της πρόσληψης γενικά:

·         Των λιπών και ιδιαίτερα

·         Των κεκορεσμένων (ζωικών) λιπών της τροφής.

Το λίπος θα πρέπει να αντιστοιχεί το πολύ στο 30% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης και να είναι στο μεγαλύτερο ποσοστό του φυτικής προέλευσης.

2.       Αύξηση της πρόσληψης μακρομοριακών υδατανθράκων και φυτικών ινών δηλ.:

·         Λαχανικών,

·         Φρούτων,

·         Οσπρίων,

·         Δημητριακών κλπ.

3.       Αποφυγή πρόσληψης χοληστερίνης με τις τροφές, δηλαδή της κατανάλωσης:

·         Εντοσθίων,

·         Αλλαντικών,

·         Τυριών,

·         Βουτύρου,

·         Μαλακίων κλπ.